Quetiapine bijwerkingen: Wat je moet weten

We begrijpen dat het gebruik van medicatie zoals quetiapine vragen kan oproepen. Vooral als het gaat om de bijwerkingen van quetiapine, is het belangrijk om goed geïnformeerd te zijn. Dit antipsychotische medicijn, ook bekend onder de merknaam Seroquel, heeft een grote invloed op mensen die lijden aan aandoeningen zoals schizofrenie. We willen u helpen te begrijpen wat u kunt verwachten bij het gebruik van quetiapine.

In dit artikel gaan we dieper in op wat quetiapine precies is en hoe het werkt. We bespreken de meest voorkomende bijwerkingen, waaronder die van quetiapine 25 mg, en letten extra op de ernstige bijwerkingen waar u op moet letten. Ook kijken we naar de quetiapine dosering voor slapen en de ervaringen van anderen. Zo krijgt u een helder beeld van de mogelijke effecten van quetiapine, zowel op korte als lange termijn.

Wat is quetiapine en waarvoor wordt het gebruikt?

Quetiapine, ook bekend onder de merknaam Seroquel, is een geneesmiddel dat behoort tot de groep van antipsychotica. Het is een veelzijdig medicijn dat wordt gebruikt voor de behandeling van verschillende psychische aandoeningen. We zullen dieper ingaan op de werking van quetiapine, de geregistreerde indicaties en het off-label gebruik bij slaapproblemen.

Werking van quetiapine

Quetiapine heeft een grote invloed op de chemische balans in onze hersenen. Het belangrijkste effect van dit medicijn is dat het de hoeveelheid dopamine in onze hersenen vermindert. Dopamine is een belangrijk stofje dat signalen tussen zenuwcellen doorgeeft. Bij sommige psychische aandoeningen kan er een verstoring zijn in de dopaminebalans, wat leidt tot verschillende symptomen.

We denken dat quetiapine werkt door het verlagen van de dopamineactiviteit in de hersenen. Hierdoor kunnen mensen die last hebben van hallucinaties of verwardheid weer normaler de werkelijkheid beleven. Het medicijn kan ook helpen om rustiger te worden en minder te piekeren. Bovendien kan het een positief effect hebben op stemming en slaap.

Het is belangrijk om te weten dat quetiapine het zenuwstelsel vertraagt. Dit kan leiden tot sufheid en slaperigheid, vooral in het begin van de behandeling. Als we quetiapine elke dag gebruiken, kan ons lichaam er aan wennen. Dit noemen we tolerantie of gewenning.

Geregistreerde indicaties

Quetiapine is officieel geregistreerd voor de behandeling van verschillende psychische aandoeningen. De belangrijkste toepassingen zijn:

1. Schizofrenie: Quetiapine kan helpen bij het verminderen van symptomen zoals hallucinaties, wanen en verwardheid.
2. Bipolaire stoornis: Het medicijn wordt gebruikt voor de behandeling van manische episodes, waarbij iemand zich extreem opgewekt of prikkelbaar voelt. Ook kan het helpen bij de behandeling van depressieve episodes die voorkomen bij een bipolaire stoornis.
3. Ernstige depressieve episodes: In sommige gevallen wordt quetiapine voorgeschreven als aanvullende behandeling bij patiënten met een unipolaire depressie die onvoldoende hebben gereageerd op andere antidepressiva.

De dosering van quetiapine kan variëren afhankelijk van de aandoening en de individuele patiënt. Voor de behandeling van schizofrenie en bipolaire stoornis ligt de gebruikelijke dosering tussen de 400 en 800 mg per dag. Bij depressieve episodes kan een lagere dosering van 150 tot 300 mg per dag al effectief zijn ¹.

Off-label gebruik bij slaapproblemen

Naast de officieel geregistreerde toepassingen wordt quetiapine soms ook off-label voorgeschreven voor de behandeling van slaapproblemen. Dit betekent dat het medicijn wordt gebruikt voor een doel waarvoor het niet officieel is goedgekeurd.

Bij slaapproblemen wordt quetiapine meestal in een veel lagere dosering gebruikt, vaak tussen de 25 en 100 mg. Het is belangrijk om te weten dat er geen sterk wetenschappelijk bewijs is voor de effectiviteit van quetiapine bij primaire slapeloosheid (slaapproblemen zonder duidelijke onderliggende oorzaak) ².

De richtlijn ‘Slaapproblemen en slaapmiddelen’ van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) raadt het gebruik van quetiapine voor slaapproblemen af. Dit komt door het gebrek aan bewezen effectiviteit en de mogelijke bijwerkingen die kunnen optreden ².

Ondanks deze aanbeveling kan een arts in bepaalde gevallen toch besluiten om quetiapine voor te schrijven bij slaapproblemen. Dit gebeurt vooral bij patiënten met complexe problematiek, zoals mensen met een voorgeschiedenis van verslaving of andere psychische aandoeningen. In deze gevallen weegt de arts zorgvuldig de mogelijke voordelen af tegen de risico’s.

Het is cruciaal om quetiapine alleen te gebruiken onder strikte begeleiding van een arts. De dosering en duur van de behandeling moeten zorgvuldig worden afgestemd op de individuele situatie van de patiënt. Bovendien is het belangrijk om regelmatig te evalueren of het gebruik van quetiapine nog steeds nodig en effectief is.

Veelvoorkomende bijwerkingen van quetiapine

We begrijpen dat het belangrijk is om goed geïnformeerd te zijn over de mogelijke bijwerkingen van quetiapine. Hoewel niet iedereen last krijgt van bijwerkingen, is het verstandig om te weten wat u kunt verwachten. We zullen de meest voorkomende bijwerkingen bespreken, zodat u beter voorbereid bent.

Gewichtstoename

Een van de meest opvallende bijwerkingen van quetiapine is gewichtstoename. We zien dat veel mensen die dit medicijn gebruiken, aankomen in gewicht. Dit kan al binnen enkele weken na het starten van de behandeling gebeuren. Jongeren en mensen die voor het eerst antipsychotica gebruiken, hebben een hoger risico op gewichtstoename ¹.

Het is belangrijk om te weten dat de mate van gewichtstoename kan verschillen per persoon. Uit onderzoek blijkt dat de gemiddelde gewichtstoename in de eerste 3 tot 8 weken ongeveer 1 kg is bij het gebruik van quetiapine ¹. Bij sommige mensen kan de gewichtstoename echter aanhouden en oplopen tot enkele of zelfs tientallen kilo’s bij langdurig gebruik ¹.

We raden aan om uw gewicht regelmatig te controleren en eventuele veranderingen te bespreken met uw arts. Overgewicht kan namelijk het risico op diabetes en hart- en vaatziekten verhogen ¹. Uw arts kan u adviseren over aanpassingen in uw leefstijl of eventueel de dosering aanpassen als dat nodig is.

Slaperigheid en vermoeidheid

Een andere veelvoorkomende bijwerking van quetiapine is slaperigheid en vermoeidheid. We merken dat veel mensen hier last van hebben, vooral in het begin van de behandeling. Deze bijwerking komt zeer vaak voor, wat betekent dat het bij meer dan 1 op de 10 gebruikers optreedt ².

De slaperigheid begint meestal binnen de eerste drie dagen van de behandeling en is vaak mild tot matig van intensiteit ². Het kan zijn dat u zich ’s ochtends suf en moe voelt als u quetiapine ’s avonds als slaapmiddel heeft ingenomen. Of u kunt overdag slaperig en vermoeid zijn als u het medicijn overdag gebruikt.

We willen benadrukken dat deze bijwerking vaak na verloop van tijd minder wordt. Als u echter ernstige slaperigheid ervaart, kan het nodig zijn om vaker contact te hebben met uw arts gedurende de eerste twee weken ². In sommige gevallen kan uw arts overwegen om de behandeling te stoppen of de dosering aan te passen.

Droge mond en constipatie

Tot slot zien we dat quetiapine vaak leidt tot een droge mond en constipatie. Deze bijwerkingen komen regelmatig voor bij gebruikers van dit medicijn ².

Een droge mond kan oncomfortabel zijn en kan leiden tot problemen met spreken of slikken. Het kan ook het risico op tandproblemen verhogen. We raden aan om voldoende water te drinken en suikervrije kauwgom te gebruiken om de speekselproductie te stimuleren.

Constipatie of verstopping kan ook optreden als bijwerking van quetiapine. Dit kan leiden tot ongemak en in sommige gevallen zelfs tot ernstigere darmproblemen. We adviseren om voldoende vezels te eten, genoeg te drinken en regelmatig te bewegen om de darmen te stimuleren.

Het is belangrijk om te onthouden dat niet iedereen alle genoemde bijwerkingen zal ervaren. Sommige mensen hebben weinig tot geen last, terwijl anderen meerdere bijwerkingen kunnen ondervinden. We raden aan om altijd alert te zijn op veranderingen in uw lichaam en deze te bespreken met uw arts. Zij kunnen u helpen om de voordelen van de behandeling af te wegen tegen de mogelijke bijwerkingen en indien nodig aanpassingen maken in uw behandelplan.

Ernstige bijwerkingen om op te letten

We begrijpen dat het gebruik van quetiapine zorgen kan oproepen over mogelijke ernstige bijwerkingen. Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over deze potentiële risico’s, zodat we tijdig kunnen ingrijpen als dat nodig is. Laten we de belangrijkste ernstige bijwerkingen bespreken waar we op moeten letten.

Metabole effecten

Een van de meest zorgwekkende bijwerkingen van quetiapine is het risico op metabole stoornissen. We zien dat quetiapine een grote invloed kan hebben op de stofwisseling, wat kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen.

Gewichtstoename is een veelvoorkomend probleem bij het gebruik van quetiapine. We merken dat patiënten soms behoorlijk snel in gewicht kunnen toenemen, wat niet alleen cosmetisch onwenselijk is, maar ook gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Het is belangrijk om regelmatig het gewicht te controleren en eventuele veranderingen te bespreken met de behandelend arts.

Naast gewichtstoename kan quetiapine ook het risico op diabetes verhogen. We zien dat het medicijn de bloedsuikerspiegel kan beïnvloeden, wat in sommige gevallen kan leiden tot de ontwikkeling van diabetes mellitus type 2. In zeldzame gevallen is er zelfs sprake geweest van ernstige complicaties zoals diabetische ketoacidose.

Verder kan quetiapine een negatieve invloed hebben op de bloedvetwaarden. We merken dat het medicijn kan leiden tot een verhoging van triglyceriden en LDL-cholesterol, terwijl het HDL-cholesterol juist kan dalen. Deze veranderingen in het lipidenprofiel kunnen op lange termijn het risico op hart- en vaatziekten verhogen.

Om deze metabole effecten goed in de gaten te houden, is het belangrijk dat we voor aanvang van de behandeling en regelmatig tijdens het gebruik van quetiapine de metabole parameters controleren. Dit omvat het meten van gewicht, bloeddruk, bloedsuiker en bloedvetten.

Hartproblemen

Quetiapine kan in zeldzame gevallen ernstige hartproblemen veroorzaken. We hebben gezien dat het medicijn in verband is gebracht met cardiomyopathie en myocarditis, wat ontstekingen van de hartspier zijn. Hoewel deze bijwerkingen zeer zeldzaam zijn, kunnen ze ernstige gevolgen hebben.

Een ander aandachtspunt is de mogelijke verlenging van het QT-interval. Dit is een verandering in de elektrische activiteit van het hart die in sommige gevallen kan leiden tot levensbedreigende hartritmestoornissen. We moeten extra voorzichtig zijn bij patiënten met een voorgeschiedenis van hartproblemen of bij gelijktijdig gebruik van andere medicijnen die het QT-interval kunnen beïnvloeden.

Het is belangrijk om alert te zijn op symptomen zoals kortademigheid, pijn op de borst, onregelmatige hartslag of onverklaarbare vermoeidheid. Bij het optreden van dergelijke klachten is het noodzakelijk om direct medische hulp te zoeken.

Extrapiramidale symptomen

Quetiapine kan, net als andere antipsychotica, extrapiramidale symptomen (EPS) veroorzaken. Dit zijn bewegingsstoornissen die zich op verschillende manieren kunnen uiten. We zien bijvoorbeeld dat sommige patiënten last krijgen van acathisie, een onplezierig gevoel van innerlijke onrust en bewegingsdrang.

In zeldzame gevallen kan tardieve dyskinesie optreden, een ernstige bijwerking die gekenmerkt wordt door onwillekeurige bewegingen van vooral het gezicht en de tong. Deze aandoening kan blijvend zijn, zelfs na het stoppen van de medicatie.

Het is belangrijk om alert te zijn op het ontstaan van ongecontroleerde bewegingen, vooral in het gezicht of de tong. Bij het optreden van dergelijke symptomen is het noodzakelijk om de behandelend arts te raadplegen, zodat er tijdig actie kan worden ondernomen.

We willen benadrukken dat niet iedereen deze ernstige bijwerkingen zal ervaren. Veel mensen gebruiken quetiapine zonder noemenswaardige problemen. Toch is het belangrijk om alert te blijven op mogelijke bijwerkingen en deze altijd te bespreken met de behandelend arts. Samen kunnen we dan bepalen of de voordelen van de behandeling opwegen tegen de mogelijke risico’s.

Conclusie

Quetiapine heeft een grote invloed op de behandeling van verschillende psychische aandoeningen, maar brengt ook risico’s met zich mee. Het medicijn kan helpen bij het verminderen van symptomen van schizofrenie, bipolaire stoornis en ernstige depressie. Toch is het cruciaal om alert te blijven op mogelijke bijwerkingen zoals gewichtstoename, slaperigheid en metabole veranderingen. Door goed samen te werken met de arts en regelmatige controles uit te voeren, kunnen we de voordelen en risico’s van quetiapine goed afwegen.

In de end draait het gebruik van quetiapine om een zorgvuldige balans tussen de positieve effecten en de mogelijke nadelen. Het is essentieel om open te communiceren met de behandelend arts over eventuele zorgen of bijwerkingen. Zo kunnen we samen bepalen of quetiapine de juiste keuze is en of aanpassingen in de behandeling nodig zijn. Met de juiste begeleiding en monitoring kan quetiapine een waardevolle bijdrage leveren aan het verbeteren van de levenskwaliteit van mensen met ernstige psychische aandoeningen.

FAQs

1. Welke bijwerkingen kunnen optreden bij het gebruik van quetiapine?
   Quetiapine kan leiden tot significante bijwerkingen zoals gewichtstoename, onregelmatige hartslag, verhoogde bloedsuikerspiegel en suïcidale gedachten. Er zijn 176 meldingen van bijwerkingen geregistreerd bij het gebruik van quetiapine als slaapmiddel door Bijwerkingencentrum Lareb.
2. Hoe beïnvloedt quetiapine de hersenactiviteit?
   Quetiapine vermindert de hoeveelheid dopamine in de hersenen, wat helpt om de werkelijkheid normaal te ervaren, hallucinaties te verminderen of te elimineren en een kalmerend effect heeft.
3. Waarom wordt het gebruik van quetiapine afgeraden?
   Het gebruik van lage doseringen quetiapine is geassocieerd met een verhoogd risico op ernstige cardiovasculaire problemen, vooral bij vrouwen en ouderen. Daarom wordt het off-label gebruik van quetiapine in lage doseringen als slaapmiddel of kalmerend middel afgeraden.
4. Wat wordt verstaan onder een lage dosering quetiapine?
   Lage doseringen van het antipsychoticum quetiapine variëren van 25 tot 100 mg per dag. Deze doseringen worden vaak off-label voorgeschreven voor slapeloosheid zonder psychiatrische comorbiditeit, ondanks dat de effectiviteit niet is aangetoond in goed uitgevoerd gerandomiseerd onderzoek.

Referenties

[1] – https://www.ziekenhuis.nl/medicijnen/q/quetiapine/bijwerkingen/item29790